Τα είδη του παιχνιδιού και ο ρόλος του γονέα

Μέσα από το παιχνίδι το παιδί αναπτύσσεται, εκφράζεται, ανακαλύπτει, δημιουργεί και καλλιεργεί τη φαντασία του. Σύμφωνα με τον Huizinga, ο άνθρωπος έχει μια έμφυτη τάση προς το παιχνίδι το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης.

Αναφορικά με τα είδη του παιχνιδιού, έχουν προταθεί διάφορες κατηγοριοποιήσεις ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του.

Η πιο διάσημη κατηγοριοποίηση είναι αυτή που πρότεινε ο Ελβετός ψυχολόγος Jean Piaget, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που ασχολήθηκε λεπτομερώς με το παιχνίδι και το συσχέτισε με το στάδιο της νοητικής ανάπτυξης του παιδιού.

Αναλυτικότερα διακρίνει τρεις κατηγορίες παιχνιδιού:

• Το κινητικό παιχνίδι. Αναφέρεται στο στάδιο ανάπτυξης 0-2 ετών. Βασικό χαρακτηριστικό είναι η εξερεύνηση από το βρέφος, είτε του σώματος του, είτε των αντικειμένων που βρίσκονται γύρω του.
• Το συμβολικό παιχνίδι. Αναπτύσσεται κατά τις ηλικίες 3-6 ετών. Το παιδί στο στάδιο αυτό αρχίζει να μιμείται καταστάσεις που έχει στη φαντασία του.
• Το κοινωνικό παιχνίδι. Πρόκειται για το παιχνίδι που διέπεται από κανόνες και απαιτεί συνεργασία.

Ένας άλλος τρόπος ταξινόμησης του παιχνιδιού αφορά την αλληλεπίδραση και μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερις κατηγορίες:

• Μοναχικό παιχνίδι. Tο παιδί παίζει μόνο του (πριν από την ηλικία των 2 ετών).
• Παιχνίδι παρατήρησης. Το παιδί παρατηρεί (2 ετών ).
• Παράλληλο παιχνίδι. Το παιδί παίζει δίπλα σε ένα άλλο παιδί χωρίς όμως να υπάρχει αλληλεπίδραση.
• Συνεργατικό παιχνίδι. Το παιδί αρχίζει να αλληλεπιδρά. Παίζει μαζί με αλλά παιδιά, συνήθως το ίδιο παιχνίδι.
• Συσχετιστικό παιχνίδι. Το παιδί συνεργάζεται, αλληλεπιδρά, μοιράζεται ιδέες.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του γονέα στην ανάπτυξη του παιχνιδιού. Το παιδί μαθαίνει από τον γονέα τις δεξιότητες της επικοινωνίας που του είναι απαραίτητες για την αλληλεπίδραση του με τα άλλα παιδιά. Επίσης μέσα από το παιχνίδι με το παιδί τους, οι γονείς προάγουν την αίσθηση της αυτοεκτίμησης και της αυτονομίας του. Με τη σωστή ενθάρρυνση και την κατάλληλη οριοθέτηση δίνουν στο παιδί τα περιθώρια ανεξαρτησίας που είναι κατάλληλα για την ηλικία του ώστε να νιώσει αυτοπεποίθηση και αυτονομία.

Τέλος ο σωστά διαμορφωμένος χώρος παιχνιδιού αλλά και η τακτοποίηση των παιχνιδιών, συμβάλουν στην οργάνωση τόσο της σκέψης όσο και του συναισθήματος του παιδιού.